گیاه گاو زبان

 گیاه گاو زبان:

  نام علمی:Borago officinalis

گاو زبان از نظر طب قدیم ایران سرد است.

انواع مختلف گل گاوزبان را تقریباً در همه جای ایران از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب در مزارع، دشت ها، کوهپایه ها و خانه ها می توان یافت. گل گاوزبان را بخاطر کاربردهای وسیعش در پزشکی در بسیاری از باغچه ها می کارند.

گل گاو زبان گیاهی علفی، یک ساله و تقریبا به ارتفاع ۷۰ سانتی متر است. ساقه های این گیاه منشعب و پوشیده از تارهای خشن است. برگ ها نیز منفرد، تا حدی بزرگ ساده و پوشیده از تارهای خشن و برگها به رنگ سبز تیره هستند. این گیاه از شاخه های توخالی و آبدار برخوردار بوده و برگ ها در قسمت های بالایی بدون دمبرگ و در قسمت انتهایی دارای دم برگ مشخص هستند. گل های این گیاه نسبتا کوچک و به رنگ آبی زیباست. گاهی ممکن است گل به رنگ گلی باشد. قسمت مورد استفاده آن، گل می باشد که دارای مزه لعابدار است. در بعضی از کتب گیاهان دارویی، استفاده از برگ گیاه نیز ذکر شده است. میوه گیاه مذکور به شکل فندق و به رنگ قهوه ای تیره است.

 ترکیبات مهم: گیاه، حاوی ترکیبات فعال فارماکول وژیک نیست. گل گاوزبان برعکس دیگر گیاهان این خانواده حاوی آلکالوئیدهای پیرولیزیدین که به کبد آسیب می رسانند نمی باشد. ترکبیات اصلی گاوزبان شامل موسیلاژ، مقد اری تانن و مقداری کمی اسانس می باشد.

گل ها بخاطر داشتن «آلکالوبید تسنین» خواص درمانی زیادی دارند که از جمله ی آنها می توان به ضد حساسیت، ضد روماتیسم و ضد التهاب بودنشان اشاره کرد. حتی گل گاوزبان را برای پیشگیری از ابتلا به سرطان معده و دیابت هم توصیه می کنند. گل گاوزبان دارای مقادیر چشمگیری پتاسیم، کلسیم و اسیدهای معدنی اند. به همین دلیل به عنوان داروی ادرارآور، آرام بخش، مسکّن و نرم کننده از کاربردهای فراوانی برخوردار است. در فرانسه از آن برای درمان تب و ناراحتی های ریوی و کلیوی استفاده می کنند.

خاصیت آرام بخشی گاوزبان، به سبب آمیزه های لعابدار آکنده از نمک های معمولی و نیتراته، به دست می آید. برای مصارف خانگی معمولاً ۳۰ گرم از گل را در ۵% لیتر آب جوش دم می کنند. از این دم کرده که کمی شکر بدان می افزایند، برای درمان سرماخوردگی مزمن، ضعف، تب و سردرد استفاده می کنند. در گذشته برای برطرف ساختن یرقان، خارش های پوستی و کچلی هم از گل گاوزبان کمک می گرفتند. امروزه جوشانده این گیاه برای درمان زخم ها و التهاب های دهان و گلو، مناسب و مؤثر تشخیص داده شده است.

سایر خواص گل گاوزبان عبارت از ضد درد، ضد التهاب، ضد گرفتگی (اسپاسم)، محرک غدد آدرنال، قابض، مقوی قلب، معرق، نرم کننده مجاری تنفسی، خلط آور، شیرافزا، کاستن از پرفشاری خون، مسهل، مقوی اعصاب و مسکّن بودن آن است.

گل گاوزبان علاوه بر خواص درمانی فوق تصفیه کننده خون، ضداسپاسم، محرک غدد آدرنال، مقوی قلب و عروق، نرم کننده مجاری تنفسی، خلط آور، شیرافزا و مسهل بوده، ولی به دلیل دارا بودن آلکوالویید برای زنان باردار و کودکان مضر است.

منیزیم موجود در گل گاوزبان ضد سرطان بوده و به دلیل دارا بودن «آلکوالویید» می تواند ضد حساسیت، ضد روماتیسم و ضد التهاب باشد.

 این گیاه باعث کاهش تب در بیماری هایی چون سرخک، مخملک، آبله و کهیر می شود، گل گاو زبان و برگ های  آن  تصفیه کننده خون هستند، آرام کننده اعصاب است، عرق آور است، کلیه ها را تقویت می کند و ادرار آور است، بی اختیاری دفع ادرار را درمان می کند، التهاب  و ورم کلیه را درمان می کند، سرماخوردگی را برطرف می کند، برای از بین بردن سرفه از دم کرده گل گاو زبان استفاده کنید، در درمان برونشیت موثر است، ضماد برگ های گاو زبان برای رفع ورم موثر است، برگهای گاو زبان دارای مقدار زیادی ویتامین ث هستند می توانید آنرا بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید.

توجه: گاو زبان به علت داشتن آلکالوئید برای زنان باردار و کودکان مضر است.

منابع: سایت آفتاب، سایت پزشکان بدون مرز و سایر منابع.